วันที่ 11 ก.ย.68 ศ.นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา ศูนย์ความเป็นเลิศ ด้านการแพทย์บูรณาการและสาธารณสุข และ ที่ปรึกษาวิทยาลัยการแพทย์แผนตะวันออก มหาวิทยาลัยรังสิต โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา Thiravat Hemachudha ระบุว่า...
โรคพิษสุนัขบ้าเกิดขึ้นจากการกัดข่วนที่เป็นแผลลึก แม้ว่าจะเป็นแผลเดี่ยวก็ตาม ตำแหน่งใดก็ตาม ไม่ใช่อันตรายแต่ที่หน้าอย่างเดียว
1- ระยะฟักตัวไม่ได้ขึ้นกับตำแหน่งที่ใกล้สมอง“อย่างเดียว”ตามที่เข้าใจผิดกันมานาน
2-ระยะการฟักตัวขึ้นกับ ลักษณะการควบคุมในเซลล์ กล้ามเนื้อที่เรียกว่า miRNA 133 ที่ยับยั้งการ เจริญเติบโตของไวรัส แต่เมื่อไวรัสสามารถปรับตัวและหลุดจากการยับยั้งก็จะขยับตัวเข้าไปปลายประสาท เมื่อเข้าปลายประสาทแล้ว ไวรัสถึงไขสันหลังในระยะเวลาเป็นชั่วโมงเท่านั้น และกระจายไปทั่วสมองและไขสันหลังในช่วงระยะเวลาไม่กี่วัน
3-แต่ไวรัสจะสงบเงียบๆอยู่ในระบบประสาท สมองและไขสันหลัง ได้เป็น สัปดาห์ ถึงเป็นเดือนจนกว่าเซลล์ประสาทจะหมดกำลังที่จะเลี้ยงดูไวรัส จนกระทั่งโรงพลังงานทำ ต่อไม่ได้ (Bioenergetic failure) จึงจะแสดงอาการออกมา
4- และหลังจากที่แสดงอาการซึ่งอาจจะเป็นอาการกระวนกระวายคุ้มคลั่ง กลัวน้ำกลัวลม หรือเป็นอาการอัมพาตโดยที่ไม่มีอาการคุ้มคลั่งใดๆ และแทบไม่เห็นหรือไม่มีอาการกลัวน้ำกลัวลมเลย แต่ทั้งสองกลุ่มอาการนั้นมักจะพบว่ามีน้ำลายมาก (แม้ว่าบางรายจะไม่มีน้ำลายมากเช่นนั้นก็ตาม)
5-จากนั้นก็จะโคม่า และเสียชีวิต ระยะเวลาจากที่แสดงอาการจนกระทั่งเสียชีวิตจะอยู่ในประมาณสองสัปดาห์ถ้าไม่ได้มีเครื่องพยุงชีวิตต่างๆ
และนี่เป็นสาเหตุที่ต้องล้างแผลให้สะอาดด้วยน้ำและสบู่ และรีบพบแพทย์ทันทีเพื่อล้างแผลอีกครั้งเพื่อฆ่าไวรัสและถ้าแผลถึงกับรุนแรงไม่ควรเย็บแผล แต่เปิดแผลไว้ แต่ปิดไว้ เพื่อป้องกันการปนเปื้อน เพราะการเย็บจะ ทำให้เนื้อเยื่อ เสียหายมากขึ้น และทำให้ไวรัสเล็ดรอด เข้าเส้นประสาทโดยตรงได้
ถ้าแผลมีเลือดออกและไม่เคยได้รับวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า ชนิดที่ใช้ปัจจุบันนี้มาก่อน ต้องได้รับการฉีดสารสกัดน้ำเหลือง ในและรอบแผล พร้อมกับฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า
โรคนี้สามารถป้องกันได้ 100% ถ้าปฏิบัติตัวถูกต้อง
และข้อสำคัญถ้าไม่แน่ใจว่าสุนัขหรือแมวที่ข่วนหรือกัด เป็นสัตว์ที่เลี้ยงดูรั้วรอบขอบชิดหรือไม่ โดยไม่ได้ปล่อยให้ออกไปเดินเที่ยวเล่นตามซอยแล้วกลับมาที่บ้าน ต้อง ล้างแผลและได้รับการป้องกันดังกล่าว
ดังนั้นถ้าถูกกัดหรือข่วนมีเลือดออกจำเป็นต้องได้รับการฉีดยาป้องกันดังที่กล่าวไว้
ทั้งนี้สัตว์เฉพาะหมาและแมวสามารถปล่อยไวรัสออกมาก่อนมีอาการได้ประมาณหนึ่งถึงสองวัน และเมื่อมีอาการแล้วจะแสดงอาการเหมือนคน และเสียชีวิตในระยะเวลา 10 วัน
สัตว์ที่ไม่แน่ใจในความปลอดภัย เมื่อเราถูกกัด “ห้ามเฝ้าดูอาการ”เพราะทำให้สายเกินไป
ลักษณะที่กล่าวนี้ใช้ได้เฉพาะหมาและแมวเท่านั้น ใช้ไม่ได้กับสัตว์ชนิดอื่นและสัตว์ป่า เพราะกลไกการปล่อยไวรัสออกมาอาจเป็นไปได้โดยที่ยังไม่แสดงอาการด้วยซ้ำ
เอกสารที่รวบรวมรายละเอียดไว้ทั้งหมดแต่อ่าน”ไม่ง่าย“นักนะครับ เป็นเรื่องเกี่ยวกับไวรัสการเกิดโรคอย่างละเอียด
Hemachudha et al. Lancet Neurology 2013 และ อื่นๆ
