" เขาคา" จัดเป็นเทวสถานสถานที่มีความสำคัญสูงสุด ในบรรดาเทวสถานพราหมณ์ ที่พบในพื้นที่ จ.นครศรีธรรมราช เขต อ.สิชล โบราณสถานในแถบนี้แสดงให้เห็นถึงพัฒนาการอย่างต่อเนื่องของชุมชนอย่างชัดเจน กลุ่มชุมชนแห่งนี้มีเขาคาเป็นศูนย์กลาง ตามคติความเชื่อทางศาสนาพราหมณ์ ที่มักจำลองจักรวาลโดยมีเขาพระสุเมรุเป็นศูนย์กลาง
โบราณสถานบนยอดเขาคา ในครั้งอดีตเปรียบเป็นวิมานแห่งพระศิวะ เป็นศูนย์รวมของชุมชนที่ยิ่งใหญ่แห่งหนึ่งในคาบสมุทรภาคใต้ เมื่อประมาณพันกว่าปีมาแล้วและยังคงทิ้งซากความรุ่งเรือง ให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาวิถีแห่งความศรัทธา อันเป็นที่มาของมรดกทางศิลปวัฒนธรรม
นายจำรัส เพชรทับ อดีต ผู้อำนวยการกลุ่มนิเทศ สพท.นครศรีธรรมราช เขต 4 เล่าว่า เมื่อปี 2525 คณะสำรวจโครงการโบราณคดี ประเทศไทย (ภาคใต้) ทำการสำรวจศึกษาชุมชนโบราณ ในบริเวณเขาคา ได้พบหลักฐานสำคัญที่แสดงถึงการนับถือศาสนาฮินดู ลัทธิไศวนิกาย โดยกองโบราณคดี กรมศิลปากรได้ใช้คำว่า “ไศวภูมิมณฑล” มาใช้เป็นชื่อเรียกกลุ่มโบราณสถาน และชุมชนโบราณในพื้นที่บริเวณโดยรอบเขาคา แถบ อ.สิชลและอ.ท่าศาลา ซึ่งมีเขาคาเป็นศูนย์กลาง
“เขาคา เป็นชื่อของภูเขาขนาดย่อมที่มีลักษณะเป็นภูเขาลูกโดด รอบภูเขาเป็นพื้นที่ราบ ภูเขาวางตัวอยู่ในแนวทิศเหนือ-ใต้ ยาวระมาณ 850 เมตร กว้างประมาณ 300 เมตร ยอดเขาสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางประมาณ 72 เมตร เขาคา ประกอบด้วยยอดเขา 2 ยอด มีลักษณะเป็นเนินบนตระพักเขา บนเนินเขามีโบราณสถานเรียงรายตามสันเขา เนินเขาด้านทิศเหนือมีโบราณสถานสำคัญ 1 แห่ง สร้างหรือปรับแต่งด้วยหินธรรมชาติ ส่วนเนินเขาด้านทิศใต้ มีโบราณสถานก่ออิฐทั้งหมด 4 แห่ง สระน้ำโบราณอีก 3 แห่ง ต่อมากรมศิลปากรได้รวบรวมโบราณวัตถุที่สำคัญ โดยคงรูปแบบสถาปัตยกรรมเดิม ที่ยังหลงเหลืออยู่ และสร้างอาคารจัดแสดงนิทรรศการเกี่ยวกับโบราณวัตถุ โบราณสถานที่พบโดยรอบเขาคา ปัจจุบันเปิดให้ประชาชนทั่วไปเข้าเยี่ยมชม” นายจำรัส กล่าว
ด้านนายชาคริต สังขนิตย์ ท่องเที่ยวและกีฬา จ.นครศรีธรรมราช กล่าวว่า ความหลากหลายของแหล่งท่องเที่ยวคุณภาพที่กระจายอยู่ใน จ.นครศรีธรรมราชนั้น ไม่เพียงแค่เรื่องของศาสนา แต่ยังมีเรื่องศิลปวัฒนธรรม แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ ป่าไม้ ถ้ำ ภูเขา น้ำตก ทะเล ที่ตอบสนองความต้องการของนักท่องเที่ยวได้เป็นอย่างดี ทั้งนี้แคมเปญ นครศรีดี๊ดี นครศรีดีกว่าเดิม หวังที่จะเชิญชวนนักท่องเที่ยวมาเปิดประสบการณ์ใหม่ๆ ที่จ.นครศรีธรรมราช เมืองต้องห้ามพลาดที่น่าสนใจ
โบราณสถานบนยอดเขาคา ในครั้งอดีตเปรียบเป็นวิมานแห่งพระศิวะ เป็นศูนย์รวมของชุมชนที่ยิ่งใหญ่แห่งหนึ่งในคาบสมุทรภาคใต้ เมื่อประมาณพันกว่าปีมาแล้วและยังคงทิ้งซากความรุ่งเรือง ให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาวิถีแห่งความศรัทธา อันเป็นที่มาของมรดกทางศิลปวัฒนธรรม
นายจำรัส เพชรทับ อดีต ผู้อำนวยการกลุ่มนิเทศ สพท.นครศรีธรรมราช เขต 4 เล่าว่า เมื่อปี 2525 คณะสำรวจโครงการโบราณคดี ประเทศไทย (ภาคใต้) ทำการสำรวจศึกษาชุมชนโบราณ ในบริเวณเขาคา ได้พบหลักฐานสำคัญที่แสดงถึงการนับถือศาสนาฮินดู ลัทธิไศวนิกาย โดยกองโบราณคดี กรมศิลปากรได้ใช้คำว่า “ไศวภูมิมณฑล” มาใช้เป็นชื่อเรียกกลุ่มโบราณสถาน และชุมชนโบราณในพื้นที่บริเวณโดยรอบเขาคา แถบ อ.สิชลและอ.ท่าศาลา ซึ่งมีเขาคาเป็นศูนย์กลาง
“เขาคา เป็นชื่อของภูเขาขนาดย่อมที่มีลักษณะเป็นภูเขาลูกโดด รอบภูเขาเป็นพื้นที่ราบ ภูเขาวางตัวอยู่ในแนวทิศเหนือ-ใต้ ยาวระมาณ 850 เมตร กว้างประมาณ 300 เมตร ยอดเขาสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางประมาณ 72 เมตร เขาคา ประกอบด้วยยอดเขา 2 ยอด มีลักษณะเป็นเนินบนตระพักเขา บนเนินเขามีโบราณสถานเรียงรายตามสันเขา เนินเขาด้านทิศเหนือมีโบราณสถานสำคัญ 1 แห่ง สร้างหรือปรับแต่งด้วยหินธรรมชาติ ส่วนเนินเขาด้านทิศใต้ มีโบราณสถานก่ออิฐทั้งหมด 4 แห่ง สระน้ำโบราณอีก 3 แห่ง ต่อมากรมศิลปากรได้รวบรวมโบราณวัตถุที่สำคัญ โดยคงรูปแบบสถาปัตยกรรมเดิม ที่ยังหลงเหลืออยู่ และสร้างอาคารจัดแสดงนิทรรศการเกี่ยวกับโบราณวัตถุ โบราณสถานที่พบโดยรอบเขาคา ปัจจุบันเปิดให้ประชาชนทั่วไปเข้าเยี่ยมชม” นายจำรัส กล่าว
ด้านนายชาคริต สังขนิตย์ ท่องเที่ยวและกีฬา จ.นครศรีธรรมราช กล่าวว่า ความหลากหลายของแหล่งท่องเที่ยวคุณภาพที่กระจายอยู่ใน จ.นครศรีธรรมราชนั้น ไม่เพียงแค่เรื่องของศาสนา แต่ยังมีเรื่องศิลปวัฒนธรรม แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ ป่าไม้ ถ้ำ ภูเขา น้ำตก ทะเล ที่ตอบสนองความต้องการของนักท่องเที่ยวได้เป็นอย่างดี ทั้งนี้แคมเปญ นครศรีดี๊ดี นครศรีดีกว่าเดิม หวังที่จะเชิญชวนนักท่องเที่ยวมาเปิดประสบการณ์ใหม่ๆ ที่จ.นครศรีธรรมราช เมืองต้องห้ามพลาดที่น่าสนใจ