เสียงของคนท้ายเขื่อน!!! หายนะแม่น้ำโขงจาก “เขื่อนไซยะบุรี” เขื่อนลาวสัญชาติไทย อวสาน “บุ่งบักจับ” ที่ อ.สังคม จ.หนองคาย น้ำแห้งขอด และเต็มด้วยผืนทราย ปลาไม่มีที่อยู่ ชาวบ้านไม่มีน้ำใช้

เสียงของคนท้ายเขื่อน!!! หายนะแม่น้ำโขงจาก “เขื่อนไซยะบุรี” เขื่อนลาวสัญชาติไทย อวสาน “บุ่งบักจับ” ที่ อ.สังคม จ.หนองคาย น้ำแห้งขอด และเต็มด้วยผืนทราย ปลาไม่มีที่อยู่ ชาวบ้านไม่มีน้ำใช้ ทั้งนักวิชาการที่ห่วงใยต่อสิ่งแวดล้อม และชาวบ้านลุ่มน้ำโขง จ.หนองคาย ต่างบอกตรงกันว่า นี่คือภาพหายนะของแม่น้ำโขง แม่น้ำที่อุดสมสมบูรณ์ที่สุดติดอันดับ 1 ใน 3 ของโลก มีความหลากหลายของพันธุ์ปลากว่า 1,300 ชนิด และผู้คนกว่า 60 ล้านคนในอุษาคเนย์พึ่งพาในการดำรงชีวิต วันนี้ น้ำในแม่น้ำโขงพรมแดนไทย-ลาว จ.เลย และ จ.หนองคาย ท้ายเขื่อนไซยะบุรี เขื่อนลาวสัญชาติไทยต่ำกว่าปกติมากกว่า 10 เมตร บริเวณที่น้ำลึกมากๆ ที่เรียกว่า "บุ่ง" ที่มีลักษณะเป็นแอ่งน้ำลึกในแม่น้ำโขงและเป็นที่อยู่อาศัยของปลาตลอดทั้งปี ปกติ แม้ยามหน้าแล้ง น้ำในบุ่งก็จะไม่แห้ง แต่ฤดูฝนปีนี้กลับแห้งผาก และเต็มไปด้วยทรายกว้างสุดลูกหูลูกตา มีแค่จุดเล็กๆ ที่เห็นร่องรอยของน้ำในแอ่ง บริเวณที่เห็นในภาพ ในอดีตคือ "บุ่งบักจับ" ที่ ตำบลสังคม อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย ที่นี่ก็เหมือนกับในลำน้ำโขงทุกที่ที่แม้แต่ในหน้าแล้งน้ำก็ไม่แห้ง บุ่งบักจับมีปลาชุกชุมและเป็นแหล่งจับปลาที่สำคัญของชาวบ้านแถบ ต.สังคม อ.สังคม จ.หนองคาย แต่ในตอนนี้ ชาวบ้านจะหาปลาได้อย่างไร ไม่เพียงแต่หาปลาไม่ได้ แม่น้ำโขงที่เหลือแต่หาดทราย ยังทำให้ชาวบ้านไม่มีน้ำรดพื้นที่ทำเกษตรด้วย โดยชาวบ้านบอกเป็นเสียงเดียวกันว่า “ตลอดชีวิตที่ผ่านมา ไม่เคยเจอแม่น้ำโขงแห้งในฤดูนี้สักที” สภาพของน้ำแห้งระดับหายนะนี้ยังเกิดขึ้นตลอดแนวพรมแดนไทย-ลาว 7 จังหวัดในภาคอีสานจากเลยไปจนถึงอุบลราชธานี และคาดว่ากระทบไปถึงแม่น้ำโขงในลาวใต้ และในกัมพูชา นี่คือการหายนะของระบบนิเวศน์ที่เป็นภัยพิบัติในระดับภูมิภาคและระดับโลก แต่รัฐบาลทุกรัฐบาลในลุ่มน้ำโขงเมินเฉยที่จะกล่าวถึงราวกับว่าเป็นเรื่องขี้ผง ในทางกลับกัน พวกเขายังจับมือกับทุนในการเดินหน้าสร้างเขื่อนแห่งใหม่บนลำน้ำโขงต่อไป เช่นเดียวกับองค์กรที่ดูแลแม่น้ำโขงเช่น MRC ที่เลือกที่จะรูดซิปปากต่อเรื่องนี้. ชาวบ้านใน อ.สังคม จ.หนองคาย บอกว่า จุดบุ่งบักจับ (กระจับ) น้ำแห้งขอด และเต็มด้วยผืนทราย พื้นที่บุ่งบักจับ ลึกลงไปใต้ผืนทรายราวๆ 5 เมตร เคยเป็นบุ่ง มีโขดหิน และต้นไคร้น้ำ ปีนี้น้ำลด นอกจากกระทบการหาปลา ประเพณีการแข่งเรือและการขาดน้ำเพื่อการเกษตรแล้ว พื้นที่บุ่งแปรสภาพเป็นผืนทรายไม่ต่ำกว่า 50 ไร่. ข้อมูลจากเฟซบุ๊ก Chainarong Setthachua ภาพ อ้อมบุญ ทิพย์สุนา (Ormbun Thipsuna) ภัทรวินทร์ ลีปาน หนองคาย